Verschil SE-CE als kwaliteitsindicatie? Kwaliteit is meer gediend met standaarden

Bij een substantieel verschil tussen het gemiddeld CE-cijfer en het gemiddeld SE-resultaat is er iets raars aan de hand. Hetzij met het gegeven onderwijs of met de beoordeling. Aan de andere kant: ook als die gemiddelden wel dicht bij elkaar liggen zegt dat weinig over de kwaliteit van het onderwijs. Scholen straffen voor een te groot verschil draagt dus niet noodzakelijkerwijs bij aan de kwaliteit van het onderwijs. Daar zijn betere oplossingen voor.

Effectgericht onderwijzen

Onderwijs is bedoeld om te zorgen dat leerlingen zich iets eigen maken. Je zou dus verwachten dat alle onderwijsplanning begint met de bepaling van wat dat ‘iets’ zou moeten zijn. Dat lijkt het intrappen van een wijd open deur. Ik wil er hier toch even op inzoomen omdat ik het in de dagelijkse onderwijspraktijk maar zo zelden tegenkom.

De meerwaarde van TTO vergroten

TTO is de succesvolste onderwijsinnovatie van de laatste decennia. Ik zag het voor het eerst in de praktijk functioneren in 1985 op een studiereis in Wales en was onmiddellijk overtuigd. In mijn oratie bijna 8 jaar later heb ik het enthousiast gepropageerd. Er waren toen vijf scholen die het aanboden. In interviews voor krant en radio ontvouwde ik mijn droom: drie TTO-scholen per provincie. Drieëndertig in totaal. De journalisten reageerden sceptisch tot meewarig. Inmiddels zijn er 123 scholen gecertificeerd. En een aantal scholen zit in de wachtkamer. Het Europees Platform, dat het TTO in Nederland coördineert, hanteert stevige criteria voor erkenning. Scholen die daar niet meteen aan kunnen voldoen oefenen in een aantal gevallen vast met vormen van TTO-light (vvto, tto, maar dan met minder vakken, e.d.)

Leestraining voor een beter examenresultaat

Uit onderzoek blijkt dat leerlingen op het gebied van leesvaardigheid maar weinig bij leren in de bovenbouw van havo en vwo. Een deel van de verklaring zit in het feit dat vaak een groot deel van de onderwijstijd wordt besteed aan het oefenen met oude examens. Daar leer je maar weinig van. Die examens zijn bedoeld om te meten. Een plant groeit niet harder als je er telkens een meetlatje tegenaan zet. Om groei te bevorderen moet je mesten. En daar zijn die oude examens niet voor gemaakt.

Het heeft voordelen om het onderwijs juist niet zo veel mogelijk aan de leerstijl van leerlingen aan te passen

Aanpassing van onderwijs aan de leerstijl van leerlingen heeft geen effect op de leerresultaten. Dat concludeert John Hattie (Visible learning, 2009, o.a. p.197 en 199). Ik kijk daar minder van op dan Pieter Hogenbirk. Al in 1991 kwam ik die conclusie tegen in Larsen-Freeman & Long (An introduction to SLA research). Die geven ook al een verklaring en komen tot het zelfde advies als Hattie: Niet doen!